3. অধ্যায়-2 : আমাৰ চাৰিওকাষৰ পদার্থবোৰ বিশুদ্ধনে? (IS MATTER AROUND US PURE?)

---

1. পদাৰ্থ বুলিলে কি বুজা যায় ?

উত্তৰ: পদাৰ্থ হৈছে এনে বস্তু, যাৰ ভৰ (mass) আছে আৰু যিয়ে স্থান (space) অধিকাৰ কৰে। উদাহৰণ: পানী, বায়ু, লোহা।

2. সমসত্ব আৰু অসমসত্ব মিশ্ৰণৰ মাজত পাৰ্থক্য লিখা।

উত্তৰ:

a. সমসত্ব মিশ্ৰণ: সকলো অংশতে একে ধৰণে মিশ্ৰিত, উপাদান চিনাকি নকৰা যায়। (উদা: নিমখ পানী)

b. অসমসত্ব মিশ্ৰণ: উপাদানবোৰ স্পষ্ট দেখা যায়, অসমানে মিশ্ৰিত। (উদা: তেল আৰু পানী)

3. দ্রবণ (Solution) বুলিলে কি বুজা যায় ?

উত্তৰ: যেতিয়া এবিধ পদাৰ্থ সম্পূর্ণভাৱে আন এটা পদাৰ্থত মিহলাই যায় আৰু মিশ্ৰণটো সমসত্ব হয়, তেতিয়াই তাক দ্রবণ বোলে।
উদাহৰণ: চেনি পানীত মিহলাই পোৱা মিশ্ৰণ।

4. কলোইড, প্ৰলম্বন আৰু দ্রবণৰ মাজৰ পাৰ্থক্য পইণ্ট আকাৰত লিখা।

বৈশিষ্ট্য অনুসৰি পাৰ্থক্য:

A. কণিকা দেখা যায়নে ?

i. দ্রবণ: কণিকা দেখা নাযায়

ii. কলোইড: কেতিয়াবা দেখা যায় (পোহৰৰ সাহায্যে)

iii.  প্ৰলম্বন: কণিকা স্পষ্ট দেখা যায়

B. ফিল্টাৰে আঁতৰাব পাৰেনে ?

i. দ্রবণ: নোৱাৰি

ii. কলোইড: নোৱাৰি

iii. প্ৰলম্বন: পাৰি

C. স্থিৰতা (Stability):

i. দ্রবণ: স্থায়ী (long-term homogeneous)

ii. কলোইড: স্থায়ী (but can scatter light)

iii. প্ৰলম্বন: অস্থায়ী (সময়তে উপাদানবোৰ বিছিন্ন হয়)

5. গাঢ়তাৰ (concentration) সংজ্ঞা লিখা।

উত্তৰ: গাঢ়তা হৈছে এটা দ্রবণত কিমান পৰিমাণ দ্রাব্য (solute) দ্রাবকত (solvent) মিহলাইছে তাৰ পরিমাণ।

• গাঢ়তা (%) = (দ্রাব্যৰ ভৰ / দ্রবণৰ ভৰ) × 100

6. সংকৰ ধাতু (Alloy) কি? উদাহৰণসহ লিখা।

উত্তৰ: সংকৰ ধাতু হৈছে দুই বা ততোধিক ধাতু (বা ধাতু-অধাতু) ৰ সমসত্ব মিশ্ৰণ।
উদাহৰণ: পিতল (Brass) = তামা (Copper) + জিংক (Zinc)